تصفیه حساب حق الناس در قیامت

از احادیث و آیات قرآن کریم به دست می آید که اگر انسان پیش از مردن نتواند از عهده حق الناس برآید و در همان حال بمیرد، در آن جهان سخت گرفتار خواهد شد. بعد از شرک، گناهی بدتر از ظلم در حق مردم نیست؛ زیرا ممکن است خداوند از حق خودش(حق الله) یعنی گناهانی که تنها تخلّف و معصیت الهی باشند، گذشت کند؛ ولی حق الناس که در دنیا ضایع شده است قابل بخشش نیست.

بنابراین در حدیث امام باقر علیه السلام و امام علی علیه السلام خواندیم که گناهان سه دسته اند:
گناهی که بخشیده میشود و آن ظلمی است که انسان به خود کرده است
و گناهی که هرگز بخشیده نمی شود و آن شرک به خدا است: «انَّ الله لا یَغفرُ اَن یُشرکَ بِهِ»
و گناهی که از آن گذشت نمی شود و آن بدهکاری مردم است: «فَالمُدائنه بَینَ العباد»،[1]
زیرا مظالم عباد جنبه شاکی خصوصی دارد و تا شاکی گذشت نکند، قاضی نمی تواند گذشت کند. خداوند در قیامت وعده اجرای عدالت داده است و درمقام عدالت اقتصادی، حق مظلوم از ظالم گرفته می شود. در قیامت چک، وام، سند خانه، ملک و حساب بانکی وجود ندارد، پس چگونه حق مظلوم گرفته می شود؟

در احادیث معاد آمده است که از کارهای خوب و شایسته بدهکار برمی دارند و به حساب طلبکار می گذارند تا کارهای نیک او بسیار شود و اگر کارهای نیک بدهکار کفایت نکند یا نداشته باشد، از گناهان طلبکار برمی دارند و به حساب بدهکار می گذارند و به این صورت، شاکی راضی می شود و این جا است که بدهکار با دست خالی به دوزخ می رود.

پیامبر صلی الله علیه وآله فرمودند: «انَّه لَیَأتی العَبدُ یَومَ القیامَه و قَد سَرَّته حَسَناتُهُ فَیَجییٌ الرَّجُلُ فیقولُ: یا رَبِّ ظَلَمَنی هذا...»؛[2]
در قیامت بنده ای که کار خوب بسیار دارد، در حالی که خوشحال است وارد محشر می شود، ناگهان مردی می رسد و می گوید: خداوندا! این شخص[در دنیا] به من ظلم کرده است، پس از کارهای نیک او گرفته می شود و به آن مظلوم داده می شود تا جاییکه حسنه ای باقی نمی ماند و چون فرد دیگری می آید و حقش را طلب می کند، از گناهان او برداشته به بدهکار می دهند تا جایی که جهنم براو واجب می شود.

امام علی علیه السلام فرمودند: «یَومُ العدلِ علَی الظّالم اَشَدُّ من یَوم الجَور علی المظلوم»؛[3] روز[اجرای] عدالت(قیامت) که حق او را می گیرند از روز ظالم(دنیا) که بر مظلوم ستم روا داشته سخت تر است.

امام علی علیه السلام فرمودند: «یَوم المَظلوم علی الظالم اَشَدُّ من یوم الظّالم علی المظلوم»؛[4] روز مظلوم(قیامت) که حق او را می گیرند از روز ظالم(دنیا) که بر مظلوم ستم رواداشته سخت تر است.

امام باقر علیه السلام فرمودند: آنچه مظلوم از دین ظالم می گیرد از آنچه ظالم از دنیای مظلوم می گیرد بسیار بیشتر است.[5]

همچنین فرمودند:«اَظُّلمُ فی الدُّنیا هوَ الظُلمات فی الآخره»؛[6] ظلم در دنیا تاریکی در آخرت است.

رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: میان بهشت و انسان هفت گردنه وجود دارد که آسان ترین آنها مرگ است.پرسیدند سخت ترین آن ها کدام است؟ فرمودند: «الوقوفُ بَینَ یَدَی الله عزَّوجلَّ اذا تَعَلَّقَ المظلومونَ بالظالمینَ»؛[7] لحظه ای است که انسان در پیشگاه خداوند بایستد و کسانی که به آن ها ظلم شده دامن ظالم را بگیرند.

حضرت علی علیه السلام فرمودند: « اقدَموا علی الله مَظلومینَ و لا تَقدموا علیه ظالمینَ»؛[8] مظلوم بر خداوند وارد شود و ظالم بر خدا وارد نشود.

همچنین فرمودند: «بِئسَ الزّاد الی المَعادِ العدوانُ علی العبادِ»؛[9] ستم در حق بندگان بد توشه ای برای قیامت است!