بهترین مردم

چون به دریا می توانی راه یافت

سوی یک شبنم چرا باید شتافت

در هر شهر و محله ای، انسان های زیادی با تفکرات و منش های گوناگون زندگی می کنند. هر کدام مشغول به کاری و هر یک شیوه ای را برای زندگی خود برگزیده اند. هر کسی مرام و مسلک خود را بهترین شیوه می داند. اما واقعا چه برنامه و اقدامی از همه بهتر است؟ چه ملاکی برای انتخاب بهترین فرد وجود دارد؟ در بین تمام رفتارها، چه عملی می تواند بهترین باشد؟

پاسخ را از پیامبراعظم ^{صلی الله علیه و آله} بشنویم که فرمود:

بهترین مردم کسی است که برای جامعه و مردم نافع تر و مفیدتر باشد.1 

نفع رساندن به مردم، آنقدر ارزشمند است که سبب امتیاز و ارزش انسان می گردد. خدمت به مردم از زیباترین و با فضیلت ترین کارها نزد خداوند است. تا آنجا که امام حسن عسکری ^{علیه السلام} آن را پس از ایمان به خدا بالاتر از هر چیزی  معرفی می نماید.2 قرآن کریم نیز تکلیف انسان را تنها در ارتباط او با خدا و انجام یک سلسله عبادات فردی مانند نماز و روزه خلاصه و منحصر نمی کند، بلکه انسان را دریک سطح وسیع تر و مقیاس بزرگ اجتماعی می‌نگرد و می سنجد. از این رو، او  را نسبت به دیگران و جامعه مکلف می داند. از سویی رابطه با خداوند را در کنار ارتباط با خلق او – که همان خدمت به مردم است - قرار داده3 و این دو را به منزله دوبال پرواز برای عروج به سوی پروردگار و رضوان الهی دانسته و از سوی دیگر ترک این دو را عامل هلاکت و جهنمی شدن انسان می شمارد.4 

 آری؛ برای بهترین شدن نزد خدا، می بایست به خلق او خدمت نمود. نمی شود به کسی خدمت کرد اما اهل و عیال او را به فراموشی سپرد. مگر نه این است که پیامبر اعظم ^{صلی الله علیه و آله}  فرمودند: مردم همگی (درحکم) عیال و خانواده خداوند هستند، پس بهترین مردم نزد خداوند کسی است که بیشترین نفع را به مردم برساند5 

حال که اینگونه است باید کمر همت بست و برای خدمت به خلق خدا، عزم جهاد نمود. باید برای نزدیک شدن به پروردگار مهربان عالم، تا آنجا که می توان در این راه قدم برداشت. در این مسیر هر منفعت رسانی و هر خدمت خالصانه ای، گام بلندی برای تقرب و بهترین شدن نزد خداوند متعال است. از این رو باید بلند نظر بود تا بتوان بیشترین سود را به دیگران رساند و بالاترین منفعت را برای خلق خدا داشت.

یکی از راه های نفع رسانی و خدمت نمودن به مردم "وقف" است. وقف، خدمتی فراتر از زمان و اهل آن است. خدمتی بلند نظرانه است که تا انتهای افق را در بر می گیرد. چشمه ای است که تا ابد جریان دارد. سفره ای است که می تواند تا قیامت گسترده باشد و بندگان خدا را مهمان احسان خود نماید. بنای محکم و استواری است که فضیلت گرانقدر منفعت رسانی به بندگان حق را تا قیامت، زنده، پوینده و جوشان نگه می دارد تا گذر زمان آن را از حرکت باز ندارد. عمل خیر را به گردش وا می دارد تا روز به روز و لحظه به لحظه دامنه آن گسترده تر و منفعت رسانی آن بیشتر شود. وقف می تواند وسیله باشد برای برنده شدن در میدان مسابقه دنیا. چرا که کوله بار صاحبش را از عمل صالح منفعت رسانی به دیگران سنگین و نوید بهترین بودن را برایش  به ارمغان می آورد.

البته نکته ای که باید به آن توجه نمود این است هر مقدار بتوان به دیگران خدمت نمود در واقع به خود خدمت کرده ایم.این را قرآن کریم ضمانت نموده است.6 البته خداوند آنقدر مهربان است که تنها به بازگرداندن کار خوب به صاحبش اکتفا نمی کند بلکه، به چندین برابر جبران نموده و پاداش می دهد.7

پی نوشت ها: 

  1- خَیرُ النّاسِ اَنفَعُهُم لِلنّاسِ  .کنز العمال ، ج 1 ، ص 142 ، ح 679 

  2- خَصْلَتانِ لَیْسَ فَوْقَهُما شَیءٌ: الاْیمانُ بِاللهِ، وَنَفْعُ الاْخْوانِ. تحف العقول، ص 489

3- الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَیُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنفِقُونَ  سوره بقره آیه 3

4- قَالُوا  لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ وَلَمْ  نَکُ  نُطْعِمُالْمِسْکِینَ سوره مدثر آیه 43 و 44

5- و الخَلقُ کُلُهُم عَیالُ اللهِ فاَحَبَهُم الی اللهِ تعالی اَنفَعَهُم لِعَیاله. .  الکافی : ج 2   ص164 حدیث 6

6- إِنْ أَحْسَنتُمْ أَحْسَنتُمْ لأَنفُسِکمْ  سوره اسراء؛آیه 7

7-  مَن جَاء بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا سوره انعام آیه  160