مفهوم توکل بر خدا

توکل مفهوم بسیار ظریف و دقیقى دارد که در عین توجه با عالم اسباب انسان را از غرق شدن در آن، و دل بستن به غیر خدا و آلودگى به شرک بازمى‏دارد.

مرز توکل آن است که بدانی آنچه نعمت و کمال است از ناحیه خدای متعال است که بر بندگان نازل می شود و به اراده حق است و آنچه تو باید انجام دهی زمینه سازی و ایجاد صلاحیت و شایستگی در خود و اعتماد راسخ به قدرت و عنایت او است تا مشمول رحمت الهی قرار بگیری.

به عبارت دیگر نتیجه و سودمندی اعمال به خدا واگذار می شود، زیرا نتایج تنها به دست او است، و انسان تنها با تلاش و کوشش، خود را برای دریافت رحمت الهی و نزولات حق آماده می سازد.

انسان باید با کمال قدرت و قوت از هر گونه وسیله مادى براى پیروز شدن بر مشکلات بهره گیرد و موانع را از سر راه خود بردارد، و با این حال متکى به لطف پروردگار و قدرت بى پایان او باشد و نتیجه و پیروزى را از او بداند نه غیر او.

در حدیثى از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) مى‏خوانیم از جبرئیل س?ال فرمود: «ما التوکل على الله عز و جل توکل بر خداوند بزرگ چیست؟» عرض کرد: «العلم بان المخلوق لایضر و لاینفع و لایعطى و لایمنع و استعمال الیاس من الخلق؛ حقیقت توکل علم و آگاهى به این است که مخلوق نمى‏تواند زیانى برساند و نه سودى، و نه چیزى ببخشد، و نه از او بازدارد، و(دیگر) به کار بستن یاس از خلق است(یعنى همه چیز را از سوى خدا و به اذن و فرمان او بداند)».

سپس فرمود: «فاذا کان العبد کذلک لم یعمل لاحد سوى الله و لم یرج و لم‏یخف سوى الله، و لم یطمع فى احد سوى الله، فهذا هو التوکل; هنگامى که بنده خدا چنین باشد، جز براى خدا عملى انجام نمى‏دهد و امید و ترسى جز به خدا ندارد، و به هیچ کس جز خدا دل نمى‏بندد، این است ‏حقیقت توکل‏»! 1

در حدیث دیگرى مى‏خوانیم که از امام معصوم پرسیدند: توکل چیست؟ فرمود: «لاتخاف سواه; توکل این است که از غیر خدا نترسى‏».

ادامه مطلب...


کلمات کلیدی :

نتیجه توکل بر خدا

نتیجه توکل بر خدا

روزی حضرت موسی پیامبر خدا برای ملاقات با خدا رهسپار کوه شد ، در میانه راه مردی را دید که از شدت زیادی اموال خود می نالید و شکایت نزد موسی آورد ، موسی از وی پرسید که چرا نالانی جواب داد که خداوند مهربان به اندازه ای به من تمکن مالی داده که اصلاً نمی توانم آن را مصرف کنم ، هر اندازه از آن را که به مردم می بخشم باز هم از لطف خدا زیادتر می شود به گونه ای که حتی امار دقیقی از اموال خود را نمی توانم بدست آورم و کم کم زیادی و فراوانی این مال دارد مرا آزار می دهد ،حال التماس میکنم اگر برای ملاقات با خدا می روی از او بخواه که بعد از این ثروت مرا از این بیشتر ننماید و برای من شرایطی را فراهم کند که بتوانم این دارایی را قبل از مرگم به بهترین وجه در راه رضای او مصرف کنم در پیشگاه او بیش از این مسئول نباشم ، موسی به وی قول داد و دوباره راهی گشت .

مدتی موسی مشغول حرکت بود تا به شنزاری رسید، در این میان مردی را دید که لخت مادر زاد در میان ریگها نشسته و برای اینکه کشف عورت نشود ناحیه کمر خود را با شن پوشانده بود و هر از گاهی نسیمی ملایم می آمد و اندکی از شنها را  میبرد و آن مرد از روی ترس خیلی سریع مقداری دیگر شن در اطراف خود جمع میکرد ،تا اینکه چشمش به موسی افتاد . دست به دامان موسی شد و گفت ای نبی خدا تورا قسم اگر روزی مجال صحبت با خدا را یافتی از او بخواه به اندازه ای به من تمکن مالی دهد که فقط بتوانم تکه ای پارچه تهیه کنم تا خود را با آن بپوشانم و دیگر از خدا چیزی نمی خواهم.

ادامه مطلب...


کلمات کلیدی :

هیچ مخلوقى نیست که به غیر من پناه ببرد، مگر این که دستش را...

قال رسول الله صلى الله علیه و آله :

یَقولُ اللّه عَزَّوَجَلَّ ما مِنْ مَخْلوقٍ یَعْتَصِمُ دونى إِلاّ قَطَعْتُ أسْبابَ السَّماواتِ وَأسبابَ الأَْرْضِ مِنْ دونِهِ فَإِنْ سَأَلَنى لَمْ اُعْطِهِ وَإِنْ دَعانى لَمْ اُجِبْهُ؛

خداوند عزوجل مى فرماید: هیچ مخلوقى نیست که به غیر من پناه ببرد، مگر این که دستش را از اسباب و ریسمان هاى آسمانها و زمین کوتاه کنم، پس اگر از من بخواهد عطایش نکنم و اگر مرا بخواند جوابش ندهم.

امالى طوسى، ص585، ح1210

احادیث درباره توکل بر خدا

حدیث (1) امام على علیه السلام :

اَلتَّوَکُلُّ عَلَى اللّه نَجاةً مِنْ کُلِّ سوءٍ وَحِرْزٌ مِنْ کُلِّ عَدُوٍّ؛

توکل بر خداوند، مایه نجات از هر بدى و محفوظ بودن از هر دشمنى است.

بحارالأنوار، ج78، ص79، ح56

حدیث (2) امام على علیه السلام :

مَنْ تَوکَّلَ عَلَى اللّه ذَلَّتْ لَهُ الصِّعابُ وَتَسَهَّلَتْ عَلَیْهِ الأَْسْبابِ؛

هر کس به خدا توکل کند، دشوارى ها براى او آسان مى شود و اسباب برایش فراهم مى گردد.

غررالحکم، ج5، ص425، ح9028

حدیث (3) قال رسول الله صلى الله علیه و آله :

مَنْ تَوَکَّلَ عَلَى اللّه کَفاهُ مَؤنَتَهُ وَرِزْقَهُ مِنْ حَیْثُ لایَحْتَسِبُ؛

هر کس به خدا توکل کند، خداوند هزینه او را کفایت مى کند و از جایى که گمان نمى برد به او روزى مى دهد.

کنزالعمال، ج3، ص103، ح5693

ادامه مطلب...


کلمات کلیدی :

کسی که در مقابل حق خوار شود عزیز تراز آنست که به باطل عزت جوید

 گفته اند حسود از چاقی دیگران لاغر میشود
چهار گوهر است که به چهار چیز تباه شود 1- عقل به غضب زایل گردد 2- دین به حسد 3- حیاء به
طمع 4- عمل صالح به غیبت .

هرکس به چهار چیز خرسند شود درچهار موقع محزون شود :
- 1 هرکس به عمر طولانی خرسند شود هنگام مرگ اندوهگین شود
- 2 هرکس به وسعت خانه دلخوش باشد درتنگی قبر غمگین شود .
- 3 هرکس به گناه خوشحال گردد دروقت کیفر غصه دار باشد .
- 4 کسی که به خوردن مال حرام خوشدل گردد هنگام حساب قیامت محزون گردد .

حضرت موسی (علیه السلام) فرمود : هرکه از رفیق بد ببرد گویا به تورات عمل کرده ، حضرت داود
(علیه السلام) فرمود : هرکه از هوای وهوس خودداری کند گویا به زبور عمل کرده است . حضرت
عیسی (علیه السلام) فرمود : هرکس به قسمت خدائی رضا دهد گویا به انجیل عمل کرده است . حضرت
رسول گرامی اسلام محمد مصطفی (صلی الله علیه وآله) فرمود : هرکس زبانش را نگه دارد گویا به همة
قرآن عمل کرده است .

چهار کَس را خداوند دشمن دارد : 1- فروشندة قسم خور 2- فقیر متکبر 3- پیر زناکار 4- پیشوای
ستمگر .

کسی که در مقابل حق خوار شود عزیز تراز آنست که به باطل عزت جوید

اعلام این سخن شوهر به زن که...

حضرت عیسی بن مریم (علیه السلام) به حواریون می فرمود : ای بنی اسرائیل دلِ هر انسانی آنجاست
که مالش آنجا ، پس اموال خودرا درآسمان قرار دهید تا دلهای شما آنجا باشد .
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود : زنی که خودرا خوشبو کند واز خانه بیرون رود مورد لعنت
خداست .
 حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمود : اعلام این سخن شوهر به زن که
« تورا دوست دارم » هرگز از نظر زن فراموش شدنی نیست

بگذار مردم هرچه میخواهند بگویند

بگذار مردم هرچه میخواهند بگویند .
ولی بهترین راه صحت این است که هرگز خودمان را بیمار نشماریم .
اغلب بیماری ما مردمان بیچاره ،
از پزشکان واز مخیلة خود ما نصیبمان میشود .
امام حسن (علیه السلام) فرمود : عادات نابود کننده هستند ، اگر کسی در پنهانی وخلوت به
کارزشتی معتاد شود بالاخره درآشکار ودربرابر چشم مردم رسوایش خواهد کرد .
کسی که بچه ای را میان ترس ووحشت نگاه می دارد
از بازی بازش می دارد ونغمه اش را خاموش می کند
نه تنها خطا کرده بلکه جنایتی مرتکب شده است .
شیخ اکبر محی الدین عربی میگوید : بهترین نماز آن است که تودرآن حضور نداشته باشی .
مرحوم سیدعلی آقا ایروانی از عارف صمدانی دستوری برای سیر وسلوک خواست ایشان کاغذ
کوچکی برگرفت وچنین نگاشت :
دوری دوری از چهار راهزن ؛ پرگویی ، پرخوری ، پرخوابی ومعاشرت زیاد با مردم وبرتوباد به تبدیل
ودگرگونی آنها دریاد خدای .

از وظایف دینی تنها به نماز وروزه اکتفا نکنید

از وظایف دینی تنها به نماز وروزه اکتفا نکنید . رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) : به کثرت نماز
وروزه وحج واحسان ورازونیازهای شبانة مردم نگاه نکنید بلکه ببینیدآیا آنهاراستگو وامین هستند
یاخیر؟
ازبحثهای جدل آمیز بپرهیزید . حضرت محمد (صلی الله علیه وآله) : با برادرت بحث جدل آمیز
مکن .
به مادیات، خیلی دل نبندید .حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) : دنیا دوستی منشاء همة
گناهان است .
چاپلوس نباشید . امام علی (علیه السلام) : از چاپلوسی بپرهیز که چاپلوسی از اخلاق مردم با ایمان
نیست .
ازخودتان زیاد تعریف نکنید . حضرت علی(علیه السلام) : درنابخردی و کوته فکری شخص
همین بس که خیلی خودرا بزرگ بشمارد . مثل: عطر آنست که خود ببوید نه آنکه عطار بگوید .
درقضاوت عجله نکنید . امام علی (علیه السلام) : قضاوت بر مبنای گمان غیر عادلانه است .
با گذشت باشید . حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) : آسان گیر تا برتو آسان گیرند .
آرزوهای موهوم را از سرخود دور کنید .

هنگام قدرت و دولتمندی

امام علی(علیه السلام) : خوشبخت ترین مردم کسی است که لذت دنیا را بخاطر لذت آخرت ترک
کند .
اگر لذت ترک لذت بدانی          دگر لذت نفس ، لذت ندانی
ارادة خودرا قوی کنید . حضرت مولی الموحدین علی(علیه السلام) : هرکس اراده اش ضعیف
باشد دشمنش نیرومنداست .
زحمات پدر ومادر خودرا نادیده نگیرید .سورة مبارکه اسراء آیه 34 : وبا مهربانی نزد آنان
فروتنی کن وبگو ، خدایا آنهارابیامرز همچنانکه آنها مرا ازکودکی پرورش دادند .
به هنگام قدرت ، خودراگُم نکنید . امام علی (علیه السلام) : هنگام قدرت {ازدیگران} درگذر
وهنگام دولتمندی نیکی کن تاآقایی را برای خود کامل گردانی

ابلیس در سه جا

ابلیس گفت : درسه مورد متوجه باش که من نزدیکترین فاصله ومرز را بابندگان خدا دارم 1-
هنگامیکه خشمگین شدی 2- هنگامیکه قضاوت میکنی 3- هنگامیکه بازن بیگانه تنها هستی وهیچکس درآنجا نیست !